GPON Nedir?

[Drahmizm]

GPON Nedir?

GPON, “Gigabit Passive Optical Network” kelimelerinin baş harflerinden oluşturulmuş kısaltmadır. Gigabit hız seviyesinde pasif ışıksal ağ anlamına gelir. Operatörün santralinden bulunduğunuz daire/apartman a kadar operatöre ait elektronik herhangi bir sistem bulunmaz, bu yüzden pasif denilir.

Santrale kurulmuş olan OLT cihazında kartlar bulunur ve kartların üzerlerinde lazerden ışıksal çıkışlar bulunur. Işıksal çıkışlardan birinin ucuna bağlanmış fiber ışıksal kablo ile mahallenizde kadar çok güçlü ışık sinyali gelir ve mahallenizde bulunan OFSD ile ana fiber hattının ışığı pasif fiber ışık bölücü ile (splitter) bölünür. Daha sonra bölünmüş ışık uçlarından her biri fiber ışıksal kablolar ile ayrı ayrı binalara gidecek şekilde dağılır. Binaya gelmiş olan fiber ışıksal kablo tekrar bölücü ile daireler için 8 e veya 16 ya bölünür. Dairenize kadar gelmiş olan fiber ışıksal kablonun (FTTH) ucuna evinize kurulmuş olan ONT cihazı bağlanır. ONT cihazında POTS ve LAN çıkışları bulunur. LAN çıkışına yönlendirici (router yada eskiden kalma hatalı alışkanlık olarak modem) bağlanır. Yönlendiriciye kablolu veya kablosuz olarak bağlanıp internete giriş erişim sağlanır. ONT nin POTS çıkışına da sabit telefon hattınız varsa telefon makinası bağlayarak kullanabilirsiniz. Bazen POTS çıkışı ONT cihazı yerine yönlendirici üzerinden de verilebiliyor, cihazların üzerindeki ışıklardan hangi cihazda POTS çıkışının aktif olduğunu görebilirisiniz.
Binanıza kadar fiber ışıksal kablo geldiğinde bazı durumlarda (örneğin elektrik odasından her daireye cat6 kablo gidiyor ise) dairelere kadar fiber ışıksal kablo getirmek yerine halihazırda bulunan cat5/6 kabloları kullanmak için çok çıkışlı bir ONT apartmanın elektrik odasına kurulur. Buna MDU GPON denilir. Bu durumda dairenize gelen cat5/6 kablonun ucuna sadece yönlendirici bağlanarak internet ve telefon hizmetlerine erişim sağlayabilirsiniz.

GPON’un Avantajları

• Mesafe sorunu olmaksızın yüsek hızlar kullanılabilir ve bakır kablolu sistemlere göre düşük gecikme sürelerine sahiptir.
• Pasif ağ olduğu için elektrik kesilmelerinden etkilenmez. Evdeki bireysel veya binadaki ortak ONT nin ve evinizde bulunan yönlendiricinin kesintisiz güç kaynağına bağlanması yeterlidir.
• Kolay kolay arızalanmaz, parazit sinyallerden etkilenmez.
• Fiber ışıksal kablonun üretim maliyeti bakır kabloya göre çok daha ucuzdur ve bakım masrafı yok denilecek kadar azdır.

Fiber Işıksal Kablo İçin Önemli Uyarılar

• Fiber ışıksal kablo içerisinde cam bulundurduğundan kırılgan bir yapıya sahiptir. Belirli bir açıdan daha fazla dar açıya sahip olduğunda çalışmayacak şekilde içten kırılır, dikkat edilmesi gerekir.
• Ucu açık fiber ışıksal kablolar çok tehlikelidir, küçük cam parçaları içerir. Bu parçalar herhangi bir şekilde size batarsa bunu fark etmeyebilirsiniz. Küçük cam parçaları bedeniniz içerisinde ilerleyerek 2 yıl sonrasında kalp krizi ile ölümcül sonuçlara neden olabilir.

Teknik Detaylar

• GPON da veri akışı OLT den ONT lere (indirme) sürekli olarak yapılırken, ONT lerden den OLT ye (yükleme) TDMA (zaman bölmeli çoklu erişim) kullanılır.

• Hattın çalışma mesafesi : 20 Km, en fazla kullanıcı sayısı (ONT) 128 dir.

• Hattın Bağlantı Hızı

  • İndirme: 2,48832 Gigabit/s
    Yükleme: 1,24416 Gigabit/s

• Hatta Kullanılan Işığın Dalga Boyu

  • İndirme: 1490 nm (1480…1500 nm arasında)
    Yükleme: 1310 nm (1290…1330 nm arasında)

• Hattın Çalışma Gücü

  • İndirme: -8 dB ile -28 dB arasında
    Yükleme: 0.5 dB ile 5 dB arasında

• Pasif Bölünme ve Kayıp

  • 1x4 bölücü kullanıldığında 7 dB kayıp
    1x8 bölücü kullanıldığında 10.5 dB kayıp
    1x16 bölücü kullanıldığında 13.8 dB kayıp
    1x32 bölücü kullanıldığında 17.4 dB kayıp
    1x64 bölücü kullanıldığında 20.1 dB kayıp
  • Hat boyunca Km de 0,35 dB kayıp.

• Hattın Veri Detayı

  • İndirme yönünde (OLT den bütün ONT lere) 125 mikro saniyedeki veri blogu 1 GPON veri iletim birleşimi (GTC frame) içerir ve veriler aynı anda tüm ONT lere gönderilir.
    GTC frame içeriği fiziksel kontrol blogu (PCBd) ve gerçek veri (GTC payload) olmak üzere iki kısımdan oluşur.

    • Fiziksel kontrol blogunda içeriği nedir?
    1. Psync: 4 bayt lık fiziksel senkronizasyon işareti, PCBd nin başlangıcını gösterir.
    2. Ident: 4 bayt lık kimlik verisi, sistemi tarafından kullanılan süper çerçeve sayacını içerir.
    3. PLOAMd: 13 bayt lık veri, ağdaki cihazların durumlarını belirleyerek hata tespitini ve ayıklanmasını yapar. Ağda yapılan işlemlerin kaydını tutar ve ağdaki cihazların güncellemelerini yapar.
    4. BIP: 1 bayt lık veri, hata sayısını ölçmek için kullanılır.
    5. Plend: 4 bayt lık veri, indirme yönündeki yük uzunluğunu gösterir.
    6. Plend: 4 bayt lık veri, indirme yönündeki yük uzunluğunu gösterir.
    7. Upstream Bandwidth Map: N*8 byte lık veri, yükleme band genişliği zamanlamasını tahsis eder. Hatta birden fazla ONT bulunduğundan veri çakışmasını önlemek için ONT lerin veri gönderme sırasını ayarlar.

  • Yükleme yönünde (ONT den OLT ye) 125 mikro saniyedeki veri blogu 1 GPON veri iletim birleşimi (GTC frame) içerir ve veriler TDMA kullanılarak sırayla OLT ye iletilir.