Bilinçli Tüketiçinin Yapması Gerekenler Nedir?
Bilinçli tüketici, ürün satın almadan önce bu ürüne ihtiyacı olup olmadığını düşünerek alışveriş yapar. İndirime giren veya moda diye satılan ürünlerle ilgilenmez. İhtiyacından fazlasını almayarak veya ikinci el ürünleri değerlendirerek israfın önüne geçer. Kendi ekonomisini, ülke ekonomisini ve sınırlı kaynakları göz önünde bulundurarak, sorumluluk sahibi hareket eden insanlara bilinçli tüketici denir.
Bilinçli tüketici olmak sadece almaya karar verme aşamasını değil bu aşamadan sonra atabileceğin adımları da kapsar. Bir ürüne ihtiyacın olduğuna ve almaya karar verdiysen, üretim aşamalarını ve satın almadan sonra alacağın hizmeti de araştırmalısın.
Alışveriş Yaparken Sorman Gereken Sorular
Nasıl bir üretim aşamasından geçiyor? Ham maddeleri geri dönüşüme uygun mu? Yapımında veya kullanımında gereksiz enerji harcıyor mu? Sağlığa zararlı bir içerik barındırıyor mu? gibi sorularının cevabını almadan alışverişi tamamlamamalısın.
Aldığın ürün meyve sebze gibi ürünlerse; farklı tarım uygulamaları arasından hem toprağa, hem bedenine en iyi gelecek şekilde yetiştirilen ürünleri seçmelisin.
Aldığın ürün kozmetik veya deterjan gibi ürünlerse; kimyasal içermediğinden, ambalajlarının geri dönüşüme uygun olduğundan son kullanma tarihlerinin geçmediğinden emin olmalısın.
Dayanıklı tüketim ürünleri alırken; kullanım ömrünün ne kadar olduğunu, kullanım esnasında ne kadar enerji harcadığını, yedek parça gerektiğinde sana ne kadara mal olacağını hesaba katmalısın.
Nasıl Bilinçli Tüketici Olunur?
Bilinçli tüketici olmanın ilk kuralı, ürünü satın almadan önce kendini sorgulamaktır. Gerçekten bu ürüne ihtiyacın var mı, o ürün olmazsa hayatında herhangi bir şey eksik kalır mı bu soruları kendine sormalısın. Reklamlardan etkilenerek veya statü amaçlı yapılan alışverişler yerine gerçek ihtiyaçlarına odaklanmalısın. Eğer gerçekten düşünüp o ürüne ihtiyacın olduğunu karar verdiysen yapman gereken fiyat araştırmasıdır. Aynı ürününü farklı kalitelerini, farklı fiyatlara piyasa da bulman mümkün olacaktır. Sen bu ürünü ne kadar kullanmayı planlıyorsun, hangi şartlarda kullanacaksın, buna göre karar vererek seçimini yapmalısın. Bir şefin et bıçağına yüksek rakamlar ödemesi gerekebilir ama senin evinde ayda birkaç kez kullanacağın et bıçağına o fiyatı vermen gereksiz olacaktır. Evine bir fırın almaya karar verdiğinde bir çok seçenek ile karşılaşacaksın, o noktada düşünmen gereken, evinde kaç kişiyle yaşıyorsun, ne sıklıkla davetler düzenliyorsun ve ne sıklıkta fırına ihtiyaç duyuyorsun. Eğer kendi evinse ve uzun yıllar yaşamayı planlıyorsan ankastre fırın seçimi senin için yerinde bir karar olabilir. Ancak kiracıysan veya sıklıkla ev değiştiriyorsan mini fırını taşıman, kurman ve her evde yer bulman daha kolay olacaktır. Fırınının ideal büyüklüğü ve modeli hakkında kararını verirken sonra, farklı markaların aynı özellikteki ürünlerini karşılaştırman, garanti sürelerini öğrenmen, yetkili servis hizmetleri hakkında bilgi alman ve ne kadar enerji tükettiği konusunu öğrenmen gerekecektir. Bunlar doğrultusunda yapacağın bir seçim seni bilinçli tüketici yapar.
Bilinçli Tüketici Market Alışverişini Nasıl Yapar?
Her gün tonlarca gıda israfı yapılıyor. Ya hiç alınmadan çöplere, ya alınıp pişirilmeden çöplere veya alınıp, pişirilip çöplere gidiyor. Bunu önlemenin bir yolu olmalı. Hem kişisel bütçelerimiz hem kıtlığa karşı önlem almalıyız. Önlem almanın yolu bireysel hareketlerimizi düzenlemekten, bilinçli alışverişten geçiyor. Kendi hayatlarımızda yapabileceğimiz ufak düzenlemelere bir göz atalım.
-
Markete gitmeden önce, haftalık yemek listeni hazırla. Buzdolabına bir göz at ve haftalık yemek listene göre ihtiyaçlarını belirleyerek, listele.
-
Markete gittiğinde listene sadık kal. Market reyonları sana daha çok alışveriş yaptırmak için her detayı incelikle düşünülmüş şekilde planlanır ve yerleştirilir. Fırsat ürünlerine göz atarken, o ürünü depolamaya ihtiyacın olup olmadığını, son kullanma tarihine kadar tüketip tüketemeyeceğini dikkatle düşün. Gerçekten ihtiyacın olmayan bir ürünü sadece indirimde ve evde dursun diye almamalısın.
-
Marketten aldığın her ürünün etiketini oku, içeriğini bil, sağlığına veya çevreye zararlı ürünleri seçmemeye özen göster.
-
Alternatif markalar ve ürünler arasında fiyat ve içeriğe göre seçimlerini yapmalısın. Bunun için ilgili reyondaki tüm ürünleri incele.
-
Satın alacağın ürünün doğru saklama koşullarında saklandığından, ambalajında bozulma olmadığından ve son kullanma tarihinin geçmediğinden emin olmalısın.
-
Alışverişini tamamladıktan sonra fişini kontrol ederek bir hata olup, olmadığını teyit etmelisin.
Aldığın Gıda Ürünlerinin Etiketini Oku
Paketli ürünlerde küçük yazılarla yazılan içerik bilgilerini mutlaka okumalısın diyoruz ama okurken nelere dikkat etmeli, seçimini neye göre yapmalısın, önce bunu bilmelisin. Eğer beslenmene dair özellikle dikkat etmen gereken durumlar varsa, bunlara karşı ayrıca hassasiyet göstermen gerektiğini unutmamalısın. Biz genel sağlık durumu iyi olan ve sağlık durumunun iyiliğinin devamlılığına özen gösterenlerin nelere dikkat etmesi gerektiğine göz atalım.
Porsiyon değerlerine dikkat etmelisin, almayı planladığın ürünün üzerinde hem paketin, hem tüketmen gereken porsiyonun değerleri yer alır. Bir porsiyonu kaç kalori ve bu kaloriyi alman karşılığında gün içinde alman gereken besin değerlerinin ne kadarın karşılıyor.
Tuz ve şeker oranlarına dikkat etmelisin, hemen her ürününün içerisinde tuz veya şeker yer alır. En basiti içtiğin ve çok sağlıklı düşündüğün sodalar içerisinde dahi tuz mevcuttur ve bazılarında gereğinden fazladır. Etiketlerine bakarak oranlarını görebilir, buna göre seçimini yapabilirsin. rafine şeker, yarı beyaz şeker, invert şeker grubu, glukoz şurubu, fruktoz şurubu, mısır şurubu, maltoz şurubu, susuz dekstroz veya ham kamış şekeri gibi farklı isimler altında geçen şekerlerin sağlığına uygun olduğuna ve ne oranda bulunduğuna dikkat etmelisin.
Karbonhidrat, protein ve yağ bakımından günlük beslenmemizi dengelememiz gerekmektedir ve günlük almamız gereken kalori miktarı da boyumuza, kilomuza, yaşımıza ve günlük tempomuza göre belirlidir. Etiketleri okurken bu içeriklerin bunları ne kadar dengede tuttuğunu ve ne şekilde karşıladığını göz önünde bulundurmalısın. Alışveriş ve beslenme planını da bu doğrultuda yapmalısın.
Gluten veya süt ürünleri gibi farklı alerjilerin varsa , seçtiğin ürünler içerisinde bunların olup olmadığına dikkat et. Bazı ürünlerin kendi içerisinde olmasa dahi farklı ürünlerin aynı bantta üretilmesinden ötürü çapraz bulaşma riski olabilir. Ürün etiketinde bu belirtilir.
Farklı kuşaklar, alışveriş esnasında farklı tepkiler veriyor ve farklı ürünler dikkatlerini çekiyor. Aynı zamanda stoklama gibi belirgin hareketlerde kişinin yaşadığı zamana ve yaşadığı şartlara göre değişiklik gösteriyor. Örneğin farklı sebeplerle hayatının bir döneminde belli kaynaklara erişememiş, yokluk yaşamış insanlar, bu korkuyla yaşar ve daha çok stok yapma ihtiyacı hissederler. Bir ürünü alırken hangi duyguyla aldığımızı hissetmeye çalışmak çoğunlukla gereksiz alışverişi durduracaktır. Ürünü eline alıp, aitlik hissini yaşayıp, birkaç saniye o duyguyu tattıktan sonra bazen geri bırakmak istediğinizi hissedeceksiniz. Çoğu davranışımız üzerine düşünüldüğünde değiştirilebilir ve düzeltilebilir alışkanlıklardır. Çocuklara da küçük yaşlarda bu alışkanlıklar kazandırılmalı, anlatılmalı ve bu konuda iyi örnek olunmalıdır. Ne kişisel kaynaklarımız, ne dünyadaki kaynaklar ne yazık ki sınırsız değildir. Ve tükenmesi durumunda, şimdi gereksiz yaptığımız alışverişler sebebiyle, yarın gerekli alışverişlerimizi de yapamayacak duruma gelebiliriz. İsrafı önlemek için elimizden geleni yapmak bizi sıkıntıya düşmekten koruyacaktır.
Kaynak: www.dekopasaj.com - Tükoder - tuketici.ticaret.gov.tr
İçerisinde bulunduğumuz bu zor dönemlerde bize ve ülkemize faydası olabileceğini düşündüğüm bir paylaşım. En iyi dileklerimle sevgili İKH Ailem 