İçeriğin asıl adresi: https://internettekalite.com/istenmeyen-sms-reklami-nasil-sikayet-edilir/
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte pazarlama yöntemleri de bu gelişime ayak uyduruyor. Eskiden posta, broşür/el ilanı, radyo, televizyon gibi yollarla yapılan reklamların yerini günümüzde otomatik arama, SMS (kısa mesaj), e-posta reklamları aldı. Artık firmalar yanı başımızda, cebimizde, masamızda, avucumuzun içinde bulunuyor. Tüketicinin en yakınına, hatta mahremine kadar ulaşmak firma için mantıklı bir politika olabilir ama tüketici olarak bizler, firmaların dört bir yandan taciz derecesine varan ticari iletişimlerine maruz kalmaktan hoşnut değiliz. Her gün tanıdığımız ya da tanımadığımız birçok firmadan otomatik sesli anonslar, kısa mesajlar, e-postalar alıyoruz. Hiçbir rıza gözetmeden gönderilen bu istenmeyen SMS’lerden bıkan tüketiciler olarak haklı bir şekilde ‘Yok mu bunlardan kurtulmanın bir yolu?” diye sormaktayız. Bu yazımızda firmaların istenmeyen SMS tacizlerinden kurtulmanın yolunu adım adım öğreneceğiz.
İstenmeyen SMS nedir?
İstenmeyen SMS, tüketicinin rızası olmadan kendisine birtakım tüzel veya gerçek kişiler ile sık sık da dolandırıcılar tarafından gönderilen kampanya, fırsat, hediye konulu kısa mesajlardır.
İlgili mevzuat ne diyor?
5 Kasım 2014 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan ve 1 Mayıs 2015 tarihinde yürürlüğe giren 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, elektronik ortamda yapılan alışverişlerin yanı sıra firmaların elektronik ortamda yaptığı reklamları da belli kurallara bağlıyor. Yazımızın konusunu doğrudan ilgilendiren maddeler şunlar:
- Firma tüketicinin açık rızası olmadan satış/pazarlama amaçlı iletişime geçemez. (Madde 6)
- Tüketici, hiçbir gerekçe belirtmeksizin ticari iletişimden vazgeçebilir. (Madde 8)
- Firma ticari iletişimde kendisini açıkça tanıtmak, kampanya/promosyon şartlarını açık ve anlaşılabilir olarak hazırlayıp bunlara kolayca ulaşılabilmesini sağlamak zorunda.(Madde 5)
Kanun ana hatlarıyla kuralları koymakta. Detayları ise Ticari Elektronik İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik belirliyor. Burada göze çarpanlara bakalım:
- Firma alışveriş için ticari iletişim izni vermenizi zorunlu tutamaz. (Madde 7/9)
- Firma ticari iletişim izni için sizi arayamaz, kısa mesaj/e-posta gönderemez. (Madde 7/4)
- Formlarda ticari iletişim izni önceden işaretli olamaz. (Madde 7/8)
- Firma ticari iletişim izni almadan bayram, doğum günü vb. tebrik gönderemez.
- Firma önceden izin alarak yaptığı her ticari iletişimde kolay ve ücretsiz bir şekilde reddetme imkanı sağlamak zorunda. İletişimi hangi yolla yaptıysa reddetme imkanı da öncelikli olarak o yolla olmalı. Örneğin, kısa mesaj yoluyla gönderdiği reklam için kısa mesajla ücretsiz reddetme imkanı sağlaması şart. Şu numarayı arayın, şu linke tıklayın gibi yöntemler ret hakkı için yeterli değildir. (Madde 9)
- Firma, tüketici ret hakkını kullandıktan sonra 3 iş günü içinde ticari iletişimi kesmek zorunda. (Madde 10)
Şimdi de yukarıdaki kurallara uymayıp istenmeyen SMS gönderen firmaların başına geleceklere bakalım:
- İzin almadan ticari iletişimde bulunan firmaya 1000-5000 ₺ arasında ceza kesilir. Firma aynı iletişimi birden fazla kişiye yaptıysa ceza 10 kata kadar artırılabilir. Bu firmalar aynı anda binlerce kişiye kısa mesaj/e-posta gönderdiği, arka arkaya yüzlerce kişiye otomatik arama yaptıkları için şikayetler arttıkça cezaları katlanacaktır.
- Tüketiciye ret hakkı sunmayan veya tüketici reddettiği halde iletişimi kesmeyen firmaya 2000-15000 ₺ arasında ceza kesilir.
Bu cezalar şikayet intikali üzerine kesilmekte.
Peki, nasıl şikayet edebilirim?
Şikayet kısmına geçmeden önce dikkat etmemiz gereken bazı noktalar var. 1 Mayıs 2015 tarihinden önce alışveriş yaptığınız firmalara ticari iletişim izni vermiş olduğunuz kabul ediliyor. Bu firmaların gönderdiği reklamlar için öncelikli olarak ret hakkınızı kullanmanız lazım. Firma mevzuata uygun ret hakkı sunmazsa veya siz ret hakkınızı kullandıktan 3 iş günü sonra ticari iletişime devam ederse şikayet edebilirsiniz. Tanımadığınız firmalar tarafından yapılan iletişimi reddetmek zorunda değilsiniz. Gelen her istenmeyen aramayı, SMS’i, e-postayı ayrı ayrı şikayet ederseniz her şikayet başına ceza kesilir. Ticari iletişim izni verdiğinizi ispat zorunluluğu firmalarda. İspat edemezlerse cezasına da katlanırlar.
Şimdi şikayet hazırlıklarına başlıyoruz. Şikayet için gerekenler:
- Size ait bir e-devlet hesabı
- İnternet bağlantısı bulunan bilgisayar veya akıllı telefon
- Size ait bir cep telefonu hattı veya e-posta adresi
İlk yapmamız gereken, size gönderilen istenmeyen SMS’in ekran görüntüsü ile kayıt altına almak. Gönderici numarası veya adresi ile tarih ve saati not alıyoruz. SMS için metin şeklindeki içeriğe de ihtiyacımız olacak. Bunları kendi kendinize e-posta şeklinde gönderirseniz bilgisayardan ulaşıp kopyala-yapıştır yolu ile sisteme aktarabilirsiniz.
Bunları hazırlayıp https://www.turkiye.gov.tr adresine giriyoruz. Giriş yaptıktan sonra arama kutucuğuna ticari elektronik ileti yazdığımızda Ticari Elektronik İleti Şikayet Sistemi (TİSS)‘nin bağlantısı karşımıza çıkıyor. Bu bağlantıya tıklıyoruz.
Karşımıza giriş yapacağımız uygulamanın bilgileri gelecek. Uygulamaya git diyoruz.
Artık TİSS uygulamasındayız. Burada karşımıza bazı uyarılar çıkacak. Dikkatlice okuyup Devam et diyoruz.
Soldaki menüde şikayet türleri ile önceki şikayetlerimizi takip edebilmemiz için seçenekler bulunuyor. Kısa mesaj, sesli arama (sesli anons kaydı dinletme/çağrı merkezi elemanlarının yaptığı aramalar) ve e-posta şikayeti yapabiliyoruz.
Örnek olarak en çok karşımıza çıkan kısa mesaj (SMS) şikayeti yapacağız. Menüde en üstteki seçeneğe tıklıyoruz. Karşımıza koca bir sayfa çıkacak; korkmadan, panik yapmadan yavaşça gerekli yerleri doldurmaya başlıyoruz. T.C Kimlik Numaramız ve kimlik bilgilerimiz otomatik olarak gelecek. Bize ulaşılabilecek telefon numaramızı ve e-posta adresimizi yazıp şikayet bilgilerini doldurmaya geçiyoruz.
Gelen mesajın gönderen kısmında XYZXYZ şeklinde bir isim var. Mesajın sonunda BXX3 şeklinde bir kod var.
Gelen mesajın gönderen kısmında XYZXYZ şeklinde bir isim var. Mesajın sonunda BXX3 şeklinde bir kod var.
Öncelikle mesajın geldiği kendi numaramızı, daha sonra da operatörümüzü yazıyoruz. Ülkemizde resmi olarak Turkcell, Türk Telekom ve Vodafone dışında cep telefonu operatörü bulunmuyor. Lifecell abonelerinin operatör adı olarak Turkcell yazması, BİMcell, PTTcell veya taraftar hatları vb. abonelerinin ise Türk Telekom yazması gerekiyor.
SMS gönderen kısmında telefon numarası yazıyorsa İletiyi Gönderen Telefon Numarası kutucuğuna numarayı, marka ismi vb. bir ifade yazıyorsa bu ifadeyi büyük/küçük harflere, boşluk ve noktalama işaretlerine dikkat ederek aynı şekilde İletinin Başlığı kutucuğuna yazıyoruz. Daha sonra mesajın gönderildiği tarih ve saati seçiyoruz. Şikayet için, ticari iletişimin yapıldığı tarihten itibaren 3 ay süremiz var. 3 ayı geçerse şikayet hakkımız olmuyor. Mesaj içeriğinde BXXX şeklinde bir kod var ise bu kodu aşağıya yazıyoruz.
Bu işlemleri yaptıktan sonra şikayet konularını seçiyoruz. Tek seçenek işaretlemek zorunda değiliz, birden fazla ihlal varsa işaretleyebiliriz. Mesajımız izinsiz gönderilmiş olmakla birlikte, ücretsiz kısa mesaj yoluyla ret hakkı sunmayıp internet sitesine yönlendiriyor. Bu nedenle birinci ve üçüncü seçeneği seçtik. Firmayı tanımıyoruz, dolayısıyla iletişim bilgilerimizi vermedik. Gelen mesaj açıkça satış amaçlı olduğundan aşağıdaki her iki seçeneği de Hayır olarak işaretliyoruz.
Sonraki adımda mesajımızın ekran görüntüsünü yüklüyoruz. Seç butonuna bastıktan sonra dosyamızı seçip Tamam diyoruz. Buraya dikkat, Yükle butonuna basmadığımız sürece resmimiz sisteme yüklenmiyor. Yükle butonuna bastıktan sonra Mesaj metnini de ilgili kutucuğa yapıştırıyoruz.
Ve geldik son adıma, yasal prosedürleri okuduktan sonra taahhütnameyi onaylıyoruz. (Hemen panik yapmayın, bu iki yıllık tutsaklık getirmiyor) Başvuru Yap butonu ile başvurumuzu tamamlıyoruz.
Eğer eksik bir şey yoksa aşağıdaki ekranı görüyoruz.
Şimdi gelelim bu şikayetleri nasıl takip edeceğimize. Soldaki menüden Şikayet durumu takibi butonuna basıyoruz.
Karşımıza bir tablo çıkacak. Burada şimdiye kadar yaptığımız bütün şikayetlerin tarih ve sayı numarası, türü, nerede olduğu ve durumu mevcut. Yandaki PDF butonuna tıklayıp şikayetimizin dökümünü indirebiliriz.
Şikayetimi gönderdim, beni ne bekliyor?
- Şikayetimiz ilk olarak ikametimizin bulunduğu Ticaret İl Müdürlüğüne gidecek.
- Operatörümüz ve mesajın gönderilmesini sağlayan aracı firma ile yazışmalar yapılarak bu mesajı kimin gönderdiği tespit edilecek.
- Eğer bu firma başka bir şehirdeyse dosyamız, firmanın merkezinin bulunduğu şehirdeki Ticaret İl Müdürlüğüne iletilecek. Burası da mesajı gönderene tebligat yollayıp savunmasını isteyecek.
- Firma zamanında savunma göndermezse veya savunması reddedilirse ceza kesilecek.
Arama veya e-posta yoluyla rahatsız ediliyorsam ne yapacağım?
İstenmeyen aramalar ve e-postalar için süreç SMS için olduğu gibi işliyor. İşlem menüsünden Sesli Arama veya E-posta seçip rehberimizde SMS için gösterdiğimiz adımlarda SMS bilgileri yerine telefonla arandığınızı gösteren ekran görüntüsünü veya e-posta aldıysanız e-postanın ekran görüntüsünü sisteme yükleyerek aynı adımları takip edebilirsiniz.