ADSL/VDSL yani xDSL sistemlerinde amaç iki cihazı hali hazırda bulunan eski telefon hatlarını kullanarak birbirine bağlamaktır. Bu cihazlardan biri evinize konulan MODEM, diğeri ise telekom operatörüne ait olan DSLAM cihazıdır. Böylece DSLAM a kadar fiber opitk kablo ile gelen internet sizin evinize bakır kablo ile gelmiş olur ve internete bağlanırsınız.
Eski telefon hattından cihazlar xDSL ile nasıl bir birine bağlanıyor ?
Bunu anlamak için önce dijital veri nin ne olduğunu bilmemiz gerekiyor. Bilgisayarımızda, telefonumuzda v.b. her dijital cihazda bütün veriler 1 ve 0 topluluğundan yani sadece “var” ve “yok” olarak (bit lerden) oluşur. Örneğin bir fotoğraf çekiyorsunuz ve bu 7 MB yer kaplıyor olarak görünüyor. 7 Megabyte = 7168 Kilobayt = 7340032 Byte ve o da en küçük birim olan az önce bahsettiğimiz 58720256 bit yapar. Yani 7 MB lık bir fotoğrafınız varsa bu temelde veri olarak 58720256 tane 1 ve 0 lardan (101010001010110010101…) oluşuyor demektir. Verilerin temeli sadece 1 ve 0 lardan oluşuyorsa o halde sıra bu 1 ve 0 ları taşımaya geldi. 1 ve 0 ları ayırarak taşıyıp tekrar birleştirirsek, birleştirdiğimiz yerde tekrar aynı veriyi elde edebiliriz, böylece taşımış oluruz.
Bakır kablodan sinyali sadece mors alfabesindeki gibi tek bir şekilde 0 ve 1 şeklinde götüremeyiz, çok yavaş olur bu yüzden bu 1 ve 0 ları farklı frekanslarda vererek aynı anda bir sürü 0 ve 1 verisini alabiliriz, bu işleme modülasyon deniliyor. Modülasyon çeşidine göre kullanılacak frekansların yönetimi değişiyor ve ADSL, VDSL gibi isimler alıyor.
DSLAM daki xDSL kartında bulunan abone çıkışı (PORT) sürekli hattı dinliyor ve siz MODEM bağladığınızda da MODEM iniz ses sinyali veriyor. PORT bu sinyali aldığında geri sinyal göndererek MODEM-DSLAM anlaşmasını başlatıyor. Bu esnada siz modemde DSL ışığını yanıp sönüyor olarak görüyorsunuz. İki cihaz bir biriyle senkrone olarak anlaştığınıda DSL ışınızın sabitlendiğini görüyorsunuz. Artık MODEM ile DSLAM bir birine bağlandı demektir.
Evimizdeki bakır kablodan aynı anda hem telefon görüşmesi hem internet hattını nasıl kullanıyoruz ?
Eskiden xDSL teknolojiler kullanmadan önce veri akışı ses frekanlarıyla aynı frekanlarda (600-3000 Hz) yapılıyordu, bu yüzden veri akışı esnasında görüşme yapmanız mümkün değildi ve normal görüşme yapar şeklinde iletişim kurulduğu için hattınız hep meşgul olurdu. Bu sorunları gidermek için xDSL teknolojisi geliştirildi. İnsan kulağı 20-20000 Hz arası frekansları analog olarak duyabilir ancak amaç telefon görüşmesi yapmaksa bu frekansın hepsini kullanmamıza gerek yok. ADSL ve VDSL de 25000 Hz üzeri kullanılıyor bu yüzden eski çevirmeli bağlantı teknolojisine göre artık ses ve veri kanalları bir birinden ayrı ve numara çevirme ile bağlantı kullanma devri de kapanıyor. Ses ve veri frekansları her ne kadar bir birinden ayrı olsalar da veri iletişiminde problem yaşamamak için splitter kullanıyoruz. Splitter ın telefon makinası taktığımız kısmı ses frekansının 4000 Hz den sonrasını filtre ediliyor, temiz bir telefon görüşmesi yapıyoruz ve internetimiz de etikilenmiyor.
ADSL icat edilmeden VDSL icat edilemez miydi ?
Hayır çünkü eskiden sokaklarda sistem (Outdoor DSLAM) yoktu, sadece santrallere kadar fiber geldiği için santral-ev arası uzak mesafeden dolayı yüksek frekansları kullanmanız mümkün değildi. Mesafe arttıkça yüksek frekanlarda iletişim kuramazsınız, bu yüzden ADSL teknolojisine o frekanslar hiç dahil edilmemişti.