Bir kaza geçiriyorsunuz ve komaya giriyorsunuz. Uyanıyorsunuz ve o da ne? Söylediğiniz ilk cümleler anadilinize ait olmuyor. Devam ediyorsunuz, yine başka bir dil var ağzınızda. Anadilinizi unutmuşsunuz ve yabancı bir dili konuşuyorsunuz! Uydurma bir haber gibi, değil mi? Ancak öyle değil.
Beyinde travma, inme, tümör, enfeksiyon gibi hasara neden olan sıkıntılar dil yetisinde kayıplara ve aksaklıklara yol açabiliyor. Bu “afazi” olarak adlandırılıyor. Afazi - Vikipedi
Afazi, birçok alt başlığa ayrılıyor. Bunlardan biri de “ikidilli afazi” (bilingual aphasia) denilen, anadili ve sonradan öğrenilen dil olmak üzere iki dil bilen kişilerde ortaya çıkabilen bir dil kaybı sorunu.
Atlattığı 24 saatlik komadan sonra anadilini hatırlamayıp Almanca konuşmaya başlayan Hırvat bir kız ile ilgili haber:
Verilen bilgilere göre bu kız, okulda Almanca dersleri alıyormuş ve her gün Alman televizyon programlarını izlermiş; fakat geçirdiği kazanın öncesine kadar hiç akıcı Almanca konuşamazmış.
Seeker, bu konuyu McGill Üniversitesi’den nöro-dilbilimci Michel Paradis ile konuşmuş. Paradis bu tip vakaların daha önce de binlerce defa gözlendiğini dile getirmiş ve bunun şaşırtıcı olmadığını eklemiş.
Haberde ikidilli afaziyi işlemsel bellek (procedural memory) ile bildirimsel belleğin (declarative memory) farklarından bahsederek açıklamışlar. Şu şekilde yazmışlar:
Bebekler konuşmaya başladıklarında beyinleri “dile” yürümek, zıplamak ve diğer “motor yeteneklere” davrandığı gibi davranırlar. Bu yetenekler işlemsel hafıza diye adlandırılan bir alana aittir, bunları bilinçli olarak düşünmeden yaparız.
Yetişkinler veya nispeten yaşlı çocuklar yeni bir dil öğrendiklerinde bildirimsel bellek sorumluluğu eline alır. Dilin kuralları ve diğer unsurları coğrafya, tarih veya matematikmiş gibi öğrenilir. Dilde akıcılığın gelişim sürecinin başlamasının ardından yıllar sonra bu bilgilerin bazıları bilinçaltı işlemsel belleğe aktarılır. Ancak bildirimsel (veya bilinçli) bellek dile bir şekilde her daim tutunacaktır.
Beynin birçok bölgesi bu iki çeşit hafızayı çözümlemek için kesişir fakat yine de bu iki sistem genel anlamda birbirlerinden oldukça uzaktır. Bu durum da bölgesel lezyonların, tümörün veya travmatik bir hasarın bir dili silerken diğerine dokunmamasını mümkün kılar.
Aynı vaka ile ilgili bir başka haber:
Hafızasını kaybetmiş bir şekilde uyanıp sadece İsveççe konuşabilen 61 yaşındaki Amerikan ile ilgili bir haber:
Şu da anadilini unutup Çince konuşmaya başlayan bir Avustralyalı genç ile ilgili bir başka haber:
